محبت و رفاقت

محبت، عبارت است از احساس میل نسبت به چیزی که برای انسان، لذت بخش است.(1)

از نظر اسلام، محبت، بیشترین نقش را در سازماندهی جامعه آرمانی انسانی دارد. ملاحظه نصوص (کتب روایی) به روشنی اثبات می کند که جامعه مطلوب انسانی در اسلام، جامعه ای است که براساس محبت مردم نسبت به یکدیگر شکل بگیرد. اسلام می خواهد جامعه ای بسازد که همه مردم، خود را برادر یکدیگر بدانند و تا سر حد ایثار نسبت به هم عشق بورزند، و این بدان جهت است که هیچ چیز مانند محبت در سامان دهی جامعه دلخواه انسانی، کارساز نیست.(2)

اسلام، برنامه تکامل انسان است. اصلی ترین عناصر این برنامه، محبت است. عنصر محبت، تا آنجا در تحقق برنامه هایی که اسلام برای پیشرفت جامعه انسانی پیش بینی کرده موثر است که امام باقر ـ علیه السّلام ـ ، دین اسلام را چیزی جز محبت نمی داند و می فرماید: «هل الدین الاّ الحُبّ؟»(3) آیا دین، جز محبت است؟

خدایی که قرآن به مردم معرفی می کند، خدایی است مهربان و عاشق مردم.(4) او آیین اسلام را که دین همه انبیای الهی است، برپایه محبت خود، استوار کرده (5) و پایگاه اصلی حکومت اسلامی را عشق و مودت مردم نسبت به پیشوایان دینی و رهبران سیاسی امت اسلام قرار داده است.(6)

پیشوایان بزرگ اسلام، برای این که مردم با شیرینی محبت، زندگی را شیرین کنند و از برکات این نعمت بزرگ الهی بهره مند شوند، با جملاتی زیبا و رسا و در ذهن ماندنی، مانند «رأس العقل»(7)، «اول العقل»(8) و «نصف العقل»(9) آن را توصیف کرده اند و مردم را به دوستی و محبت و الفت نسبت به یکدیگر و افزایش «خویشاوندان محبتی» تشویق کرده اند؟ چرا که آنان از اقوام نسبی و سببی، کارسازترند.(10)

بحث محبت، در کتب روایی به دو بخش عمده تقسیم می شود. بخشی مربوط به ایجاد انس و محبت بین مردم است و بخش دیگر، مربوط به محبت خداوند می باشد. جهت آشنایی، به برخی از این معارف اشاره می شود. البته باید توجه داشت که به دلیل مختصر گویی، در خیلی از موارد، نص روایت را نیاورده و فقط به مطلب موجود در آنها اشاره نموده ایم.

دوست داشتن یکدیگر

«انما المومنون اخوه فاصلحوا بین اخویکم و اتقوالله لعلکم تُرحمون»(11) مومنان برادرند. پس میان برادرانتان، اصلاح کنید و از خدا بترسید. شاید که مورد رحمت واقع شوید.

ارزش دوستی(12)

1.نشان نیرومندی عقل

2.نیمی از دین

3.نزدیک ترین خویشاوندی

4.سودمندترین گنج ها

5.شیرین ترین چیزها

عوامل دوستی(13)

1.الهام 2. سازگاری جان ها 3. ایمان و کار شایسته 4. خوش نیتی 5. خوش گمانی 6. خوش خویی 7. گشاده رویی 8. ادب 9. اظهار دوستی 10. فروتنی 11. وفاداری 12. راستگویی 13. نرمی 14. کرم 15. خاموشی 16. بخشندگی 17. بیزاری از بدی 18. رها کردن حسادت

 کارهای پدید آورنده دوستی(14)

1.با دل به خدا روی آوردن 2. دل سپردن به نماز 3. نیکی کردن به مردم 4. بخشش 5. بی رغبتی به داشته های مردم 6. رفتار بر اساس حق 7. کاردانی 8. دید و بازدید 9. آشکارگی در سلام 10. نرمی سخن 11. هدیه دادن 12. دست دادن 13. خیر خواهی 14. پیروی از نصیحت گر 15. انتقاد از عاقل 16. سجده کردن میان اذان و اقامه 17. یاری جستن از خدا

موانع و آفات دوستی(15)

1.سرشت پلید 2. بدخویی 3. عیبجویی 4. خرده گیری 5. ستیزه گری 6. نابردباری 7. خجالت دادن 8. تنگ چشمی 9. پریشانی 10. افسردگی 11. تکبر 12. جفا کاری 13. کینه توزی 14. حسادت 15. دست انداختن 16. گناه 17. پیروی از سخن چینی 18. سرزنش بسیار 19. جویا نشدن حال 20. بی انصافی 21. خیر نرساندن.

در جای دیگر به اهمیت گزینش دوست اشاره شده است و تاکید می شود که بدون آزمون، دوستی انتخاب نگردد و باید دوست را. هنگام خشم و وقت تنگدستی خود، بیازماییم.(16)

و نیز در آداب دوستی و معاشرت با برادران مطالبی بیان شده است:(17)

1.شناخت ویژگی ها 2. اعلام دوستی 3. حفظ دوستی کهن 4. گشاده رویی به هنگام دیدار 5. مدارا.

ناشایسته های معاشرت با برادران(18)

1.ظاهر سازی 2. بدگمانی 3. فریفتن 4. بخل 5. اعتماد مطلق 6. آزردن 7. تحقیر کردن 8. زیاده روی در دوستی 9. گناه کردن برای دوست 10. آشکار کردن هر راز 11. نثار کردن نابه‌جای دوستی 12. انصاف خواهی

از نظر اسلام، برخی از افراد دوستی شان واجب است، برخی مستحب، برخی حرام، و برخی مکروه، اما آنان که دوستی شان واجب است:

1.خدا و رسول - «بگو اگر پدرانتان، برادرانتان، همسرانتان، خویشاوندانتان و اموالی که اندوخته اید و تجارتی که از کساد آن بیم دارید و خانه هایی که بدان دلخوش هستید، برایتان از خدا و رسولش دوست داشتنی تر است، منتظر باشید تا خدا فرمان خویش بیاورد، و خدا مردم فاسق را هدایت نخواهد کرد.(19)

پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ: هیچ یک از شما ایمان نمی آورد، مگر آن که من برایش از پدرش، فرزندش و همه مردم دوست داشتنی تر باشم.(20)

2.عترت پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ :

«بگو بر این رسالت، مزدی از شما جز دوست داشتن خویشاوندان، نمی خواهم.»(21)

پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ: هر چیزی را بنیادی است و بنیاد دین، دوستی ما اهل بیت است.(22)

آنان که دوستی شان مستحب است:(23)

1.مومنان 2. عالمان 3. عاقلان 4. نیک خواهان 5. نیکان 6. راهنمایان به سوی خیر 7. یادآوران خدا 8. فقیران 9. زنان و شوهران 10. کودکان 11. فرزند 12. همسایه 13. دوست پدر 14. کسی که با تو دشمنی نکند. 15. آن که سودش برای تو و زیانش برای دیگری است.

آنان که دوستی شان حرام است:(24)

1.دشمنان خدا 2. ستمکاران 3. آنان که از اجتماع مسلمانان روی گردان شوند.

آنان که دوستی شان کراهت دارد:(25)

1.شریران 2. فاسقان 3. دروغگویان 4. حسودان 5. طمعکاران 6. جاهلان 7. احمقان 8. پادشاهان 9. میخواران 10. بی وفایان 11. کسانی که به شخص بی رغبت اند. 12. فرزندان دنیا 13. آنان که دوستی شان خدایی نیست.

در برخی از روایات به عشق مجازی و غیر خدایی اشاره شده و این عشق مذمت گردیده است. عشق مجازی بیماری است که نه پاداشی دارد و نه عوضی.(26) و کسی که عاشق غیر خدا شده است با چشمی نادرست می نگرد و با گوشی ناشنوا می شنود. شهوت ها خردش را دریده و دنیا دلش را میرانده و جانش شیفتة آن شده است. پس او بنده دنیا و کسی است که از آن، بهره ای دارد و به هر جا رفت، او نیز می رود...(27).

محبت در منابع دینی به دوستی خداوند که برترین دوستی ها است اشاره دارد: خداوند متعال در یکی از کتاب هایش چنین نازل کرده است: «بنده ام! به حق خودم سوگند که من دوستدارت هستم. پس به حق خودم بر تو، سوگندت می دهم که دوستدارم باش.»(28)

در دین اسلام، عشق خداوند متعال، برترین عشق معرفی شده است. در این باره حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ می فرماید: خداوند متعال می فرماید: «هر گاه اشتغال به (یاد) من بر بنده ام چیره گردد، خوشی و لذتش را در یاد کردن خودم قرار می دهم. پس چون خوشی و لذتش را در یاد کردن خودم قرار دادم، با من عشق می ورزد و من با او عشق می ورزم. پس چون با من عشق ورزید و من با او عشق ورزیدم، حجاب میان خود و او را بر می دارم و خود نشانه هایی برابر چشمانش می شوم. در نتیجه، چون مردم دچار فراموشی و خطا شوند، او دچار فراموشی و خطا نگردد. آنان، سخنشان سخن پیامبران است. آنان قهرمانان حقیقی هستند. اینان کسانی هستند که هرگاه بخواهم زمینیان را کیفر یا عذابی دهم، به یادشان می افتم و در نتیجه، عذاب و کیفر را از زمینیان برطرف می کنم.»(29)

اسباب محبوبیت نزد خدا(30)

1.توبه 2. فرمانبرداری از خدا 3. پیروی از اهل بیت 4. خوش خویی 5. کارهای والا 6. دوستی در راه خدا 7. دشمنی در راه خدا 8. بی علاقگی به دنیا 9. فرو بردن خشم 10. بخشش 11. غیرت 12. جهاد در راه خدا 13. خواندن قرآن 14. یاری دادخواهان 15. سیراب کردن تشنگان 16. از خود گذشتگی 17. پاکی 18. آسانگیری 19. گفتن حق 20. آشکارگی در سلام.

موانع دوستی خدا(31)

1.دوستی دنیا 2. دوستی شهوت.

پی نوشت

1. ۱. محمدی ری شهری، محمد، دوستی در قرآن و حدیث، ترجمه سید حسن اسلامی، قم، دارالحدیث، چاپ اول، 1379، ص23.
2. ۲. همان، ص24.
3. ۳. همان، ص267، ح864.
4. ۴. هود: 90.
5. ۵. دوستی در قرآن و حدیث، همان، ص309، ح954.
6. ۶. همان، ص25.
7. ۷. همان، ص23.
8. ۸. همان.
9. ۹. همان.
10. ۱۰. همان، ص26-25.
11. ۱۱. حجرات: 10.
12. ۱۲. دوستی در قرآن و حدیث، همان، ص39-33.
13. ۱۳. همان، ص89-69.
14. ۱۴. همان، ص103-91.
15. ۱۵. همان، ص123-113.
16. ۱۶. همان، ص133-127.
17. ۱۷. همان، ص169-161.
18. ۱۸. همان، ص179-171.
19. ۱۹. توبه: 24.
20. ۲۰. دوستی در قرآن و حدیث، همان، ص191، ح612.
21. ۲۱. شوری: 23.
22. ۲۲. دوستی در قرآن و حدیث، ص191، ح620.
23. ۲۳. همان، ص205-193.
24. ۲۴. همان، ص217-211.
25. ۲۵. همان، ص225-217.
26. ۲۶. همان، ص217، ح872.
27. ۲۷. همان، ص273، ح879.
28. ۲۸. دوستی در قرآن و حدیث، همان، ص299.
29. ۲۹. همان، ص275، ح885.
30. ۳۰. همان، ص375-249.
31. ۳۱. همان، ص413-407.

مناجت

باید انگار به راه شهدا برگردیم

باید انگار به آن حال و هوا برگردیم

مثل آن روز که در فکه خدایی بودیم

باید اینبار به میدان بلا برگردیم

کاش مثل شهدا خالص و مخلص بشویم

فارغ از خود بشویم و به خدا برگردیم

باید از مسلک کوفی صفتان توبه کنیم

از نشستن سر محراب دعا برگردیم

منتظر نیست به جز مهدی زهرا احدی

انتظار از طرف اوست که ما برگردیم

حج ما هست همان روز که از بیت الله

با گل فاطمه تا کرببلا برگردیم

روضه یک سنگ نشانیست که ره گم نشود

تا به خون خواهی آن رأسِ جدا برگردیم ...

یه کبوترم، که لونه‌م تو کربلاته

یه کبوترم، که لونه‌م تو کربلاته
طوافم فقط دور گنبد طلاته
آب و نون من توی دست زائراته

من به حرم وابسته‌ام ، عاشق و دلخسته‌ام
شبایی که دلتتگ ایوونت هستم
تو میبینی حالم رو ، میدونی فالم رو
که به شیش‌گوش تو دلبستم

کربلا ۲، ای قبله‌ی سینه‌زنا
کربلا ۲، ای جنت‌الاعلای ما
کربلا ۲، ای خاک تو سِرّ شفا

"کربلا ۲، قبله‌ی حاجات ما"
 
@seyedrezanarimani

منو میشناسن، میگن آدم حسینم
متولدِ تو محرم حسینم
تو قیامتم، زیر پرچم حسینم

تو نفست اعجازه ، شاه پرآوازه
نوکری واسه‌ت دنیامونو میسازه
ای دل و جون زینب ، سحر و صبح و شب
در خونه‌ت رو به کل عالم بازه

یاحسین ۲، آرامش دلها حسین
یاحسین ۲،  نور دل زهرا حسین
یاحسین ۲، ما نوکر و آقا حسین
 
"کربلا ۲، قبله‌ی حاجات ما"
 
@narimani_matn

نذاری که از سر سفره‌ی تو کم شم
خوبه تو حرم، پَرِ گوشه‌ی علم شم
سرمو میدم، که مدافع حرم شم

درد دلم دوریه ، تو سرم شوریه
میبینم که روی پرچمت نوریه
آرزومه یک روزی ، زیر پای زهرا
بریزه خونم توی خاک سوریه

عشق من ۲، ای پادشه بی‌کفن
عشق من ۲، آقا تو رو جون حسن
عشق من ۲، اسم ماهارو خط نزن

"کربلا ۲، قبله‌ی حاجات ما"

با همان عمرِ کَمَم دست ستم بد تا کرد

با همان عمرِ کَمَم دست ستم بد تا کرد
موقع قد کشی‌ام بود که پشتم تا کرد

دورهایت زدی و نوبت ما شد امشب
چشم کم سوی مرا آمدنت بینا کرد

لذتی دارد عجب بوسه‌ی دو لب تشنه
وقت برخورد به هم زخم دو لب سر وا کرد

نوه‌ی فاطمه بودم سندش را دشمن
با کف پا به روی چادر من امضا کرد

همه‌ی صورت من قدرِ کفِ دستی نیست
دور از دیده‌ی تو عقده‌ی خود را وا کرد

@narimani_matn

عمو عباس کجا بود ببیند آن مرد
به سرم داد زد آنقدر مرا دعوا کرد

ناسزا گفت و به گریه دهنش را بستم
دشمنت را نفس فاطمی‌ام رسوا کرد

بی‌کفن دفن شدم ای پدر بی‌کفنم
داغ مجنون همه جا تازه غم لیلا کرد

دختر بی‌ادبی مسخره می‌کرد مرا
دو سه تا پارگی از روسری‌ام پیدا کرد

عمه هربار که با گریه بغل کرد مرا
یاد آن صورت نیلی شده‌ی زهرا کرد

پس چرا امشب ماه نمیتابه

پس چرا امشب ماه نمیتابه
تاریک و سرده کنج خرابه

بازم شبونه
دارن میشورن بدنی رو مخفیونه
این بدنم کبود شده با تازیونه
داغ سه ساله دل سنگ‌و میسوزونه

چقدر شبیه فاطمه‌ست، وای وای وای وای
پهلو و بازوشم شکست، وای وای وای وای
سیلی و تازیونه خورد، وای وای وای وای
سر رو که دید تاب نیاورد، وای وای وای وای

@seyedrezanarimani

شب رقیه دیگه سر اومد
شنید که باباش از سفر اومد

دل تو دلش نیست
دوست داره زودتر رو پای باباش بشینه
یه روسری نو گرفته از سکینه
میخواد که موی سوخته‌شو بابا نبینه

هی موهاشو میپوشونه، وای وای وای وای
زخم پاشو میپوشونه، وای وای وای وای
یه دست به پهلو میگیره، وای وای وای وای
از باباجون رو میگیره، وای وای وای وای

ازم از تو سوریه شهید آوردن واسه ما

بازم از تو سوریه شهید آوردن واسه ما
دوباره کشورمون گرفته بوی شهدا

جونشو داد به حرم کسی جسارت نکنه
تا به بی تفاوتی هیچ‌کسی عادت نکنه

اونی که میگه اینا میرن تا ثروت بگیرن
نمیدونه میرن ایرانیا عزت بگیرن

"به شهیدا مدیونیم
شهدا رفتن که ما زنده بمونیم"

@seyedrezanarimani

بازم از تو سوریه شهید آوردن واسه ما
دوباره کشورمون گرفته بوی شهدا
با شهیدی که سرش واسه امامش شد جدا

مگه میشه یه شهید تو لحظه‌های آخرش
نبینه اربابشو که ایستاده برابرش
داره بوسه میزنه به زخمای رو سرش

سینه‌زن یادت بمونه شهید از یادت نره
متوسل به شهید شو میبینی چه خبره
شب جمعه‌ها برو پای مزارش گریه کن
با توسل به شهیدا روزگارت بهتره

"به شهیدا مدیونیم
شهدا رفتن که ما زنده بمونیم"

@narimani_matn

یه شهید اگه بخواد میتونه شفاعت بکنه
اگه کربلا بخواد میتونه عنایت بکنه
خوش‌به‌حال اون که با شهید رفاقت بکنه

یه شهید اگه بخواد محشرو غوغا میکنه
یه شهید اگه بخواد گره‌ها رو وا میکنه

یه شهید اگه بخواد دست دنیا رو میگیره
خوش‌به‌حال اون کسی که با شهادت میمیره

"به شهیدا مدیونیم
شهدا رفتن که ما زنده بمونیم"

بابایی ببین که دست و پامو بسته زجر

بابایی ببین که دست و پامو بسته زجر
بابایی ببین خسته شدم از دست زجر
بابایی سنان معجرمو دزدید و رفت
بابایی الان موی منو کشید و رفت

از گوش، گوشواره‌م افتاده
بالا سرم انگار مغیره ایستاده

کبود شده یاس پرپر تو
روی دختر تو ، مثل مادر تو
وای بابا

کبود شده زیر چشم ترم
خیلی کرده ورم ، درد میگیره سرم
وای بابا

"بابا بگو سر به سرم نذارن
اشک من یتیمو در نیارن"

@seyedrezanarimani

تا حالا غمی تو قلب من نمونده بود
تا حالا کسی حُرمتم‌و نشکونده بود
تا حالا چشام تازیونه ندیده بود
توی ازدحام دخترکت ترسیده بود

خولی، برده النگوهام
یه روسری میخوام ، بپوشونم موهام

از موی من دیگه چیزی نموند
زجر منو می‌کشوند ، بیشترش رو سوزوند
وای بابا

گلوی من زخم سلسله‌هاست
کار حرمله‌هاست ، تو دلم گله‌هاست
وای بابا

"بابا بگو سر به سرم نذارن
اشک من یتیمو در نیارن"

@narimani_matn

به اینا بگو آه یتیم میگیره زود
به اینا بگو مهمونی‌شون نامردی بود
به اینا بگو، به اینا که بد دهنن
به اینا بگو عمه‌مو اینقدر نزنن

"بابا بگو سر به سرم نذارن
اشک من یتیمو در نیارن"

شبا وقتی بی‌مهتابم

شبا وقتی بی‌مهتابم
همه خوابن نمیخوابم
واسه این دل بی‌تابم
یه فکری کن

واسه حال پریشونم
واسه خستگی جونم
واسه عمه‌ی دلخونم
یه فکری کن، بابا

اگه عمه نبود من تاحالا زنده نبودم
تو رو بغل بگیرم با همین دست کبودم
اگه عمه نبود منم میموندم تو بیابون
یادته اون شبی که گم شدم با چشم گریون

زجر زجرم میداد و ، شد کارم فریاد و
"بابایی کمک ، درد داره کتک"

@seyedrezanarimani

واسه چشمای بارونی
واسه اشکای پنهونی
واسه هرچی که میدونی
یه فکری کن

واسه دستای لرزونم
واسه کبودی گونه‌م
واسه زخم سرِ شونه‌م
یه فکری کن، بابا

اگه بهم بگی موهام چی شد، میگم سرم سوخت
اگه بگی کو چادرت میگم دمِ حرم سوخت
اگه بپرسی گوشواره میگم از گوش پاره
اگه بگی بخند میگم که خنده‌م گریه داره

آه از پا افتادم ، شد هردم فریادم
"بابایی کمک ، درد داره کتک"

@narimani_matn

واسه معجر باد برده
واسه پای زمین خورده
برا صورت پژمرده
یه کاری کن

واسه بغض گلوگیرم
من از این نفسا سیرم
آخه چرا نمیمیرم
یه کاری کن، بابا

همه فکر میکنن که با سرت آروم میگیرم
ولی فکر میکنم آروم آروم دارم میمیرم
همه فکر میکنن دیگه داره میبره خوابم
ولی فکر میکنم شهیده‌ی کنج خرابه‌م

از این دنیا میرم ، با تو پر میگیرم
"ای بابا فدات ، جون بچه‌هات"

رو دستای من آروم خوابیدی علی اروم خوابیدی

رو دستای من آروم خوابیدی علی اروم خوابیدی
دست و پات سرده از بس لرزیدی گلم از بس لرزیدی
قحطیه آبه بچه ام بی تابه
لایی لایی از بس تشنه ای بی هوشی
شیر از تیر حرمله باید بنوشی
ای وایم ای وای لالایی اصغر
خشکیده لبهات شرمندم مادر
بند2
نوری از امید توو خیمه گاهه علی توو خیمه گاهه
اخه میگن که عمو تو راهه آره عمو تو راهه
بی تابی بسه باز آب میرسه
لایی لایی ای گل شیرین زبونم
 آروم باش الهی که دردت بجونم
 رو لبهات انگار آتیش تابیده
لب تو شده چوب خشکیده
ای وایم ای وای لالایی اصغر
خشکیده لبهات شرمندم مادر
بند3
کبوتر من پرهاتو واکن علی پرهاتو وا کن
رو دست بابا برو لا لا کن روی نیزه لالا کنه
(سه شعبه دارن واست میارن)2
الهی که گلوتو پاره نببینم توو شش ماهگی سر قبرت نشینم
بچم شیر میخاد با تیر سیر میشه
 از داغ اصغر رباب پیر میشه
ای وایم ای وای لالایی اصغر
خشکیده لبهات شرمندم مادر

میخای پیرو زهیر باشی مثل عابس و بویر باشی

میخای پیرو زهیر باشی مثل عابس و بویر باشی
وقتی عمری نوکری کردی  میخوای عاقبت بخیر باشی
عاقبت بخیری –یعنی-فاطمه برات دعا کنه
عاقبت بخیری –یعنی-تو رو وقف روضه ها کنه
عاقبت بخیری –یعنی-روزی تو کربلا کنه
عاقبت بخیر عاشق عاقبتت بخیر نوکر
پای محبت زهرا پای ولایت حیدر

میخای از بدی جدا باشیهرشب زائر خدا باشی
رفتی کربلاحالا میخایمثل کربلائیا باشی
کربلایی بودن یعنی -همیشه حسین باهات باشه
کربلایی بودن یعنی-اشک روضه تو چشات باشه
کربلایی بودن یعنی-همه روزا کربلات باشه
وقتی دیدی حسین جزء گریه کناش خطابت کرد
اونجا میفهمی که ارباب کربلایی حسابت کرد
عاقبت بخیر عاشق عاقبتت بخیر نوکر
پای محبت زهرا پای ولایت حیدر

می خای تشنه سفر باشی اهل وادی خطر باشی
می خای توی راه اربابت سرباز بدون سر باشی
تشنه شهادت یعنی -تشنه محبت حسین
تشنه شهادت یعنی-رهرو رشادت حسین
تشنه شهادت یعنی-وفادار بیعت حسین
جرعه عشق اربابو روز ازل که نوشیدی
راه درست و فهمیدی اسم حسینو تا دیدی
عاقبت بخیر عاشق عاقبتت بخیر نوکر
پای محبت زهرا پای ولایت حیدر